Nguồn gốc của thuốc lào Hải Phòng

Thuốc lào là một “món ăn” hầu như không thể thiếu của người nông dân Hải Phòng ngày xưa. Có thể nói, nhà nào cũng phải có ít nhất 1 điếu hoặc 1 bát để hút thuốc lào. Và chính vì thế, người ta không thể biết chính xác được việc người dân Tiên Lãng, Vĩnh Bảo trồng thuốc lào từ bao giờ. Việc trồng, chế biến, phân phối thuốc lào ở đây được lưu truyền từ đời này qua đời khác và cứ thế tiếp diễn. 

Thuốc lào tiến Vua có gì khác?

Ở Việt Nam, người ta trồng khoảng 4 nghìn ha thuốc lào 1 năm. Riêng Hải Phòng chiếm 50% trong số đó. Theo sách Đồng Khánh Dư Địa Chí, thuốc lào An Tử Hạ chính là loại thuốc lào ngon nhất và chỉ trồng để tiến vua. Làng An Tử Hạ hiện nay là thôn Nam Tử 1, xã Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng, Hải Phòng. Khác với những loại thuốc lào thông thường, loại để tiến vua được trồng ở một ruộng riêng ở khu chùa An Tử. Giống cây thuốc lào đặc biệt này có lá nhỏ, dày và năng suất không cao. Cứ mỗi 2 ngày, người ta lại phải tỉa lá và cắt búp lá non. Điều đó giúp cây tập trung nuôi tốt những lá còn lại. Cây thuốc lào có rất nhiều sâu. Và khi bị sâu bệnh phá hoại, người dân không được dùng thuốc để phun. Thay vào đó, người ta dùng cơm nếp giã nhừ rồi đắp lên các vết bị sâu. Khi thu hoạch, người dân dùng rơm hun khói để lá thuốc lào có mùi thơm đặc trưng hơn. Sau đó, người dân tiếp tục phơi lá thuốc lào dưới ánh nắng trong vòng 2 đến 3 ngày tuỳ theo thời tiết. Trong thời phong kiến, các nhà chức trách đánh giá rất cao và quản lý thuốc lào tiến Vua cũng rất chặt chẽ. Chỉ có thuốc lào thôn Nam Tử 1, Tiên Lãng được phép buộc dây lạt tre nhuộm màu đỏ để phân biệt. Tất cả các loại thuốc lào khác phải buộc dây lạt màu trắng (không nhuộm).

Thuốc lào Tiên Lãng Hải Phòng có gì đặc biệt?

Nếu là một người hút thuốc lào lâu năm, chỉ cần nhìn thôi là người ta biết ngay đó có phải là thuốc lào Tiên Lãng, Hải Phòng hay không. Vậy thuốc lào Tiên Lãng Hải Phòng có gì đặc biệt? Do điều kiện thời tiêt, đặt điểm thổ nhưỡng khiến cho cây thuốc lào ở Tiên Lãng phát triển rất tốt và mang hương vị rất đặc trưng. Bằng mắt thường quan sát, các bạn có thể thấy thuốc lào Tiên Lãng, Hải Phòng có màu mâu đậm. Sợi thuốc dẻo. Nếu dùng tay nắm chặt thuốc lại thì sẽ không bị bung ra sau đó. Điều quan trọng nhất, khi hút, người ta sẽ thấy êm, không bị sốc thuốc. Hàm lượng Nicotin có trong thuốc lào Tiên Lãng, Hải Phòng là 6.45%. Mức độ cao nhất là 10% và thấp nhất là 4%. Tỷ lệ xenlulo/nicotin trung bình 3,27 (cao nhất 5,63; thấp nhất 1,76).

Cách chế biến Thuốc Lào Hải Phòng

Cách chế biến Thuốc Lào Hải Phòng cũng cần đòi hỏi rất nhiều công sức. Lá thuốc lào sau khi được thu hoạch về sẽ được loại bỏ cuống lá bằng kìm tre. Việc này cần tỉ mỉ và khéo léo. Nếu để lá làm rách thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng thuốc và thẩm mĩ. Sau đó, người ta xếp lá thuốc lại và cuộn thành cuộn tròn với đường kính khoảng 20cm rồi buộc bằng dây lạt tre. Việc cuộn lá thuốc không chỉ đơn giản là làm gọn gàng hơn. Đó là cách để người dân giữ không cho nhiều không khí bên ngoài vào trong gây thối hay làm héo lá thuốc.

Lá thuốc lào sau khi được cuộn lại sẽ được ủ từ 3 đến 5 ngày tuỳ theo nhiệt độ. Khi nào thấy lá thuốc chuyển sang màu vàng đậm thì bắt đầu thái lát. Ngày xưa, người ta phải thái bằng tay. Nhưng hiện nay đã có máy thái nên sợi đều hơn rất nhiều. Sau khi thái xong, thuốc lào tiếp tục được đem phơi nắng ngoài trời. Ngoài ra, để thuốc lào ngon hơn, người dân còn phải phơi sương tới khoảng 22 giờ. Làm như vậy, thuốc lào sẽ mềm, dẻo và đẹp mắt hơn.

Cách hút thuốc lào Hải Phòng

Cách hút thuốc lào Hải Phòng tưởng chừng rất đơn giản nhưng đó cũng lại là một nghệ thuật. Việc hút thuốc lào không chỉ đơn giản là hút khói thuốc vào trong họng mà còn phải tạo ra âm thanh lớn khi hít vào. Có 2 công cụ để hút thuốc lào: Điếu bát và điếu ống. Điếu bát gọn gàng và nhìn sạch sẽ, bắt mắt hơn. Nhưng đổi lại, chi phí để có được một bộ điếu bát đẹp lại cao hơn rất nhiều. Người ta dùng một bát làm bằng gốm sứ. Trên bát có những hoạ tiết bắt mắt. Miệng bát được bọc bằng đồng chất lượng cao. Đó là nơi để cho thuốc lào vào và châm lửa. Người ta dùng một ống làm bằng đồng hoặc tre để cắm vào một lỗ thứ 2 trên bát để hút.

Điếu ống có giá thành rẻ hơn nhiều (chỉ từ 50k). Điếu ống được làm bằng tre rỗng bên trong. Một đầu có “nõ” bằng tre, gỗ để cho thuốc vào, châm lửa. Miệng điếu là nơi để hút. Có nhiều loại điếu ống cao cấp hiện nay cũng được làm bằng tre. Nhưng họ có những hoạ tiết nhìn rất đẹp. Miệng ống được bọc đồng nhìn sang hơn và sạch hơn. Để hút thuốc lào, ban đầu, người ta lấy một ít sợi thuốc, vê tròn đường kính khoảng 1cm. Sau đó đưa vào “nõ điếu” và châm lửa. Có thể dùng bật lửa ga để châm trực tiếp hoặc dùng “đóm” để châm. Nếu dùng đóm châm lửa nhìn sẽ sang hơn và giống với ngày xưa hơn. Người hút vừa châm lửa vừa hít vào nhiều lần để thuốc lào cháy hết. Sau đó, hít vào một hơi dài, nuốt và thở hết khói ra.

Để động tác hít vào phát ra âm thanh lớn, người ta đổ thêm nước vào trong điếu. Hơi hít vào cuối cùng sẽ phát ra âm thanh rất đặc trưng. Người mới hút không nên hít hơi dài, nuốt vì rất dễ gây sốc thuốc, say thuốc.

Mua thuốc Lào Hải Phòng ở đâu?

Thuốc lào rất phổ biến đặc biệt ở các vùng nông thôn. Các bạn có thể mua ở bất kỳ tiệm tạp hoá nào với giá khá rẻ. Tuy nhiên, để có được loại thuốc lào ngon nhất và muốn mua số lượng lớn, các bạn nên đến tận xã Kiến Thiết, huyện An Lão và xã Lý Học, huyện Vĩnh Bảo để mua.

Kết luận

Thuốc Lào Hải Phòng là một sản phẩm truyền thống của dân địa phương. Nó mang giá trị lịch sử. Nhưng thực tế, hút thuốc lào hay thuốc lá đều gây hại cho sức khoẻ. Các bạn hãy cân nhắc trước khi sử dụng.